Zayıflama Diyetlerinde Başarı

Zayıflama Diyetlerinde Başarıyı Etkileyen Etmenler Ve Diyet Sonrası Kaybedilen Kilonun Korunması

Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında ilk sıralarda yer almaktadır.

Obezite en basit haliyle, vücuttaki yağ dokusu oranının yağsız kütle oranına göre artışı olarak tanımlanabilmektedir, bunun sonucunda bireylerin vücut ağırlığı boy oranlarına göre olması gereken düzeylerin üstüne çıkmaktadır.

Bugün yapılan çalışmalar obezitenin beraberinde insülin direnci, diyabet (DM), hipertansiyon (HT), dislipidemi, koroner kalp arter hastalığı gibi hastalıkların oluşumuna neden olabildiği göstermektedir. Obezite tanısı en kolay konulan fakat tedavisi emek isteyen hastalıklardan biridir (1).

Obezite iştah regülasyonun, enerji metabolizmasının ve bireylerin oto kontrolünün tümünün birlikte değerlendirildiği karmaşık bir hastalıktır (2).

Çağımızın getirdiği yeni yaşam alışkanlıkları, enerji içeriği yüksek hazır gıdalar, hareketsizlik gibi etkenler obezite riskini arttırmaktadır (3).

Obezite tedavisinde; diyet, cerrahi tedavi, ilaç tedavisi, davranış değişikliği gibi birçok tedaviden yararlanılabilmektedir. Hastaya en uygun olan tedavi yöntemi seçilerek başarı için en önemli adım atılmış olur. Tüm bu tedavilerin ortak amacı bireylerin sağlıklı bir şekilde ideal kilolarına ulaşmaları ve sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları kazanarak sonrasında erişilen ağırlığın uzun süre korunması ve tedavi sonucu yeniden ağırlık kazanımının önlenmesidir (3,4,5).

İncelenen birçok çalışmada, uygun zayıflama diyetleri ile kaybedilen ağırlığı en az 6 ay koruyan bireylerin ilerleyen zamanlarda başarılı bir şekilde ağırlık kaybını koruduğu ve sürdürdüğü gözlenmiştir. Bu bireylerin fiziksel olarak aktif bir yaşam tarzı benimsediği, sağlıklı bir beslenme düzenlerinin ve hedeflerinin olduğu gözlenmiştir.

Bu süreçte diyet ve egzersizin yanı sıra yaşam tarzı değişikliği özellikle önem taşımaktadır. Obezite tedavisinde davranış değişikliğinin bu kadar önemli olmasının nedeni bireylerin obeziteye yol açan hatalı alışkanlıklarından kurtulmasını sağlamak ve onun yerine doğru beslenme alışkanlıkları kazanmaları teşvik etmektir. Buna ek olarak davranış değişikliği ile psikolojik işlevlerin iyileştiği, bireylerin motivasyonlarının ve uyumlarının arttığı gözlenmiştir (3,6,7).

Obezite tedavisinde amaç; vücut ağırlığını ideal düzeye indirmek, bununla birlikte gerekli besin ögesi gereksinimlerini karşılamak, yanlış beslenme alışkanlıklarını doğrusu ile değiştirmek ve vücut ağırlığı ideal ağırlığa geldikten sonra tekrar kilo alımını engellemek ve bu düzeyde tutmaktır. Kaybedilen ağırlığı koruyan bireylerde düzenli fiziksel aktivite, bireysel gözlem ve motivasyon becerilerinin güçlü olduğu saptanmıştır (8,9).

Sağlıklı ağırlık kaybetme ve korumada incelen çalışmalar göstermektedir ki, zayıflama diyetlerinin sürdürülebilirliği hastaların karşılaştıkları zorluklara ürettikleri çözüm yolları ile doğrudan etkilidir. Tüm tedavi yöntemlerinin ortak noktası bireylerin güçlü bir motivasyona sahip olmalarıdır. Başarıyı sürdürülebilir kılan en önemli etmen motivasyondur.

Dyt. Ece YEŞİL

Kaynaklar:

1. Hill J, Wyatt H. Role of physical activity in preventing and treating obesity. J Appl Physiol 2002;99:10:765-770.

2. Serter R, Obezite Atlası, 1. Baskı. Ankara, Karakter Color; 2004.

3. Epstein, L, Valoski A, Wing R. Ten-year follow-up of behavioral, family-based treatment for obese child-ren. JAMA 1990;264(19):2519-2523.

4. Kopelman PG, Stock MJ, Clinical Obesity. Oxford: Blackwell Science, 1998, p. 128-33.

5. Korugan U, Damcı T, Özbey N, Özer E. Klinik Obezi-te. Argos İletişim Hizmetleri, 2000, s. 34-44

6. Elfhag K, Rössner S. Who succeeds in maintaining weight loss? A conceptual review of factors associa-ted with weight loss maintenance and weight regain. Obes Rev 2005;6(1):67-85.

7. Neyzi, O., Ertuğrul, T. Pediatri 1. Nobel Tıp Kitapevi, 1989, s. 378-382.

8. Satman İ, Dinççağ N, Karşıdağ K, Şengül A, Salman F, Sargın M, et al. “Epidemiology of diabetes and obesity in Turkey”, Proc. International Diabetes Fe-deration (IDF) Congress, 17th Meeting, Mexico City Mexico, Vol 50, abstract no: 574, 2000.

9. Coulston, MA., Rock, CL., Nutrition In The Preven-tion and Treatment of Disease. USA: Academic Pres., 2001, p. 465-474