Laktoz İntoleransı
05/08/2024
Menü
Obezite çağımızda dünyada en çok görülen sağlık problemlerinden birisidir. Obezite, bir bireyin kilosunun, boyuna göre oranının (Vücut Kitle İndeksi-BMI) sağlıklı kabul edilen orandan daha yüksek olduğunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Nedenleri birçok etkene bağlı olmakla beraber, sebep olduğu hastalıklar dikkate alınmalıdır. Obezite, yetişkinler kadar çocukları da etkiler.
Obezite genellikle gereğinden fazla yemek yemekten ve az hareket etmekten kaynaklanır. Özellikle yağ ve şeker oranı yüksek ve dolayısıyla yüksek kalorili besinler fazla tüketilir ve bu besinlerden alınan kalori fiziksel aktivite ile yakılmaz ise kalan kaloriler yağ olarak depolanır.
Yeme düzenleri, fiziksel aktivite seviyeleri ve uyku rutinleri dahil olmak üzere birçok faktör aşırı kilo alımına katkıda bulunabilir. Genetik yatkınlık, bazı hastalıklar ve kullanılan ilaçlar kilo alımını tetikler ve obeziteye sebep olabilir.
Her şişman kişi obez kabul edilmemektedir. Tartıda görülen değerden ziyade, bu değerin (kişinin yaşı ve cinsiyeti de göz önünde bulundurularak) kişinin boyu ile olan orantısı önemlidir. Bu amaçla vücut kitle indeksi kullanılmakta ve Dünya Sağlık Örgütünün referans aralıklarına göre obezite durumu değerlendirilmektedir.
Obezite hesaplama, Vücut Kitle İndeksi (Body Mass İndex = BMI ); kg. cinsinden vücut ağırlığının, metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle yapılır.
Bulunan değerlere göre, 30 kg/m2 üzeri obez, 40 kg/m2 üzeri morbid obez ve 50 kg/m2 üzeri ise süper obez olarak kabul edilmektedir.
Vücut kitle indeksi yanında kişinin yaşı, cinsiyeti, günlük aktivite düzeyi, bel ve kalça çevresi, cilt altı yağ doku kalınlığı ve kas kütlesi de değerlendirmede önemlidir.
Yiyeceklerin enerji değeri kalori birimiyle ölçülür. Genel olarak fiziksel olarak aktif bir erkeğin sağlıklı kiloyu koruyabilmesi için ortalama günlük 2500 kaloriye ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç kişinin fiziksel aktivite düzeyinden bazal metabolik hızına göre değişebilir. Aynı kapsamda kadın için bu değer 2000 kaloridir.
Bununla birlikte özellikle işlenmiş gıdalardaki yüksek kalori oranları günlük ihtiyacın kolayca üzerine çıkılmasına rol açabilir. Örneğin fastfood hamburger, patates kızartması ve şekerli içecek bir öğünde 1500 kalori almanıza neden olabilir.
Obezitenin sıklıkla karşılaşılan bir diğer nedeni kötü beslenmedir. Yüksek miktarda yağ ve şeker içeren hazır ve işlenmiş gıdalar ile beslenmek, aşırı alkol tüketimi, ihtiyaç fazlası porsiyonlar, çok fazla şekerli içecek tüketmek, sürekli dışarıdan yemek yeme gibi beslenme tarzlarını uzun süre sürdürmek ve bunu yaşam tarzı haline getirmek uzun dönemde obeziteye neden olabilir.
Günümüzde kötü beslenmeyi tetikleyen en önemli faktörlerden biriside yanlış bilgilendirme ve gıda pazarlama taktikleridir.
Hazır gıda üreticilerinin satış taktikleri bazen etik dışı olabiliyor ve sağlıksız ürünleri sağlıklı gıdalar olarak pazarlamaya çalışıyorlar. Yanıltıcı iddialarda bulunuyor ve daha da kötüsü, bunu özellikle çocuklara yönelik yapabiliyorlar.
Bu sebeple çocuklarda obezite geliştiriyor ve bu gıdalar hakkında bilinçli kararlar verecek yaşa gelmeden çok önce abur cubur bağımlısı olabiliyorlar.
Ayrıca bu gıdaların marketlerde ve bakkallarda çok kolay bulunabilmesi ve diğer sağlıklı besinlere göre daha ucuz olması gibi etkenler bu faktörün dahada gelişmesini tetikliyor.
Yapılan araştırmalar genetik özelliklerin obezite hastalığına katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Obez anne ve babaların çocuklarının aşırı kilolu veya obez olmayan anne babaların çocuklarına göre obez olma yatkınlıkları daha fazladır.
Genetik bileşenler kilo almanızı etkiler ancak bu durum kesinlikle kilo vermeyi imkânsız kılmaz. Obezitenin daha önceden belirlenmiş olduğu anlamına gelmez. Zaten genlerimde var diyerek kilo vermeye çalışmamak çok yanlış olacaktır. Çoğu durumda, obezite daha çok çocukluk döneminde öğrenilen kötü beslenme alışkanlıkları gibi çevresel faktörlerle ilgilidir.
Fiziksel aktivite azlığı günümüzde obezitenin en önemli faktörlerinden birisidir. Bunun nedenleri başında çalışan bireylerin masa başı işine sahip olması, yürümek ve bisiklete binmek yerine araba kullanımı, birçok insanın rahatlamak için televizyon, bilgisayar oyunu veya internette gezinmeyi tercih etmesi eğiliminde olması sayılabilir.
Yeterince egzersiz yapmıyorsanız yiyeceklerden aldığınız kalorileri enerjine çeviremezsiniz. Kalan kaloriler ise metabolizma çalışması gereği yağa çevrilerek depolanır.
Yetişkinlerin haftada en az 150 dk hızlı yürüyüş veya bisiklet gibi aktivite yapması gerekir.
İnsülin, pankreas tarafından üretilen, kanınızdaki glikozun enerji için kullanılan kas, yağ ve karaciğerinizdeki hücrelere girmesine yardımcı olan bir hormondur.
Yediğiniz yiyecekler kan şekerine ayrılır. Kan şekeri kan dolaşımınıza girerek pankreasın insülin salmasını sağlar. İnsülin, kan şekerinin vücudun hücrelerine girmesine yardımcı olur, böylece enerji için kullanılabilir. İnsülin ayrıca karaciğere daha sonra kullanılmak üzere kan şekerini depolaması için sinyal gönderir. Kan şekeri hücrelere girer ve kan dolaşımındaki seviyeler düşerek insülinin de düşmesini işaret eder. Düşük insülin seviyeleri karaciğeri depolanmış kan şekerini salması için uyarır, böylece bir süredir yemek yememiş olsanız bile enerji her zaman kullanılabilir olur.
Yüksek insülin seviyeleri ve insülin direnci, obezitenin gelişimi ile bağlantılıdır. İnsülin seviyelerini düşürmek için rafine şeker alımının azaltılması ve daha fazla lifli gıda tüketimi gerekir. Ayrıca aşırı kiloda insülin direnci arttırıp bu kısır döngü içinde devam eder.
Bazı hastalıklar kilo alımını tetikleyebilir. Örneğin tiroid ile ilgili hastalıklar, hipotriodi, bazal metabolik hızı azaltarak kilo alımını tetikler.
Cushing sendromu gibi steroid hormonlarının aşırı üretimine sebep olan hastalıklar tedavi edildiklerinde kilo alımı ve obezite engellenebilir.
Hastalık nedeniyle kullanılan bazı ilaçlarında örneğin anti depresan ilaçlar, epilepsi ilaçlarının kilo alımını arttırdığı gözlemlenmiştir.
Obezite tedavi edilebilir bir hastalıktır. Öncelikle altında yatan nedenlerin belirlenmesi tedavi süresinin daha başarılı olmasını sağlar. Obezite tedavileri ile ilgili bilgiyi ilgili sayfamızda bulabilirsiniz. Tüp mide ameliyatı veya mide balonu ile ilgili uygulamaların kararını doktorumuza danışarak belirleyebilirsiniz.
Bu web sitesinde belirtilen cerrahi operasyonlara ait bilgi, görüntü ve yorumlar bilgilendirme amaçlıdır. Tanı, tedavi ve takip yöntemlerindeki karar hekim tarafından verilecektir.
