Glisemik İndeks ve Glisemik Yük

GLİSEMİK İNDEKS VE GLİSEMİK YÜK NEDİR?

Glisemik İndeks (Gİ) Nedir?

Glisemik indeks, farklı besinlerdeki aynı miktar karbonhidratların oluşturduğu farklı kan glikoz yanıtının ölçümüdür. İçeriğinde 50 gram sindirilebilir karbonhidrat bulunan besinin tüketildikten sonra kan glikoz miktarında neden olduğu artış, glisemik indeksi 100 kabul edilen referans besinin neden olduğu artış ile kıyaslanarak hesaplanır. Referans besin olarak beyaz ekmek ya da glikoz şurubu tercih edilir.
Kandaki glikoz seviyesi pankreas ve karaciğer tarafından düzenlenir. Kandaki fazla glikoz glikojene çevrilerek karaciğerde depolanır. Pankreastaki beta hücreleri tarafından salgılanan insülin hormonu ise glikozu hücrelere taşır. Kandaki glikoz miktarı azaldıkça karaciğerde depo edilen glikojen glikoza çevrilir ve kana geçer, bu şekilde kandaki glikoz seviyesi dengelenmiş olur.
Glisemik indeksi düşük gıdalar tüketildiğinde glikoz daha düzenli ve yavaş salınır, pankreas fazla insülin salgılamaz ve uzun süreli tokluk hissi yaşanır. Glisemik indeksi yüksek besinlerin ise sürekli ve fazla tüketimi kan şekerinin hızlı yükselmesine, pankreastan aşırı insülin salınımına neden olur. Bu durum yağlanma, açlık hissi, kan şekerinin ani düşüşü ve devamında kilo alımı ile sonuçlanır.
Bir besinin glisemik indeksi; olgunluk düzeyine, yapısı ve çeşidine, nişasta içeriğine, şeker, posa ve lipit içeriğine, işleme ve pişirme yöntemine, öğünün asit içeriğine göre değişiklik gösterir. Meyvelerin ne kadar şeker içerdiği ile ilgili makalemize buradan ulaşabilirsiniz.

Glisemik Yük (GY) Nedir?

Glisemik yük, bir besinin tüketim miktarının kan glikozu üzerindeki etki düzeyini gösterir. Tüketilen besinin glisemik indeks değeri ile karbonhidrat miktarının çarpılıp 100’e bölünmesiyle hesaplanır.
Glisemik Yük = (Gİ x Karbonhidrat Miktarı gr)/100

Glisemik İndeks ve Glisemik Yük Sınıflaması:

 Lif içeriği yüksek olan tam tahıllar ve sebzelerin glisemik indeks ve glisemik yük değerleri daha düşüktür. Meyvedeki lif sindirimi yavaşlatır bu sebeple meyvenin kendisinin Gİ ve GY değeri, suyuna göre düşüktür. Pirinç, patates, beyaz unlu besinler, kuru meyveler, şeker katkılı gıdalar ise yüksek Gİ değerine sahiptir.